|
Er zijn verhalen die ons doen geloven dat we ons in een duistere roman bevinden. Maar soms zijn de meest verontrustende vertellingen geen fictie – ze gebeuren dag in dag uit, vaak in de schaduw van groeiende markten en goedbedoelde idealen. Zo'n verhaal vertelt de Deense onderzoeksjournaliste Dorrit Saietz in haar aangrijpende boek “De adoptiehandel – Weggerukt van hun ouders, als wees verkocht”, verschenen bij ons bij Jim Humble Verlag. In dit boek legt zij bloot hoe internationale adopties voor kinderen, hun biologische families én adoptieouders een ware nachtmerrie kunnen worden.
Een zaak die alles veranderde
Aanleiding voor haar onderzoek was het lot van de Ethiopische zusjes Amy en haar jongere zusje. De meisjes zouden in Denemarken een nieuw en veilig thuis krijgen. Maar toen de adoptieouders het niet aankonden met de levendige, toen tienjarige Amy, gaven ze haar zonder pardon terug aan de autoriteiten. Een kind, ontworteld uit haar thuisland en familie, stond opeens alleen in het Deense pleegsysteem.
Dorrit Saietz volgde het spoor terug, reisde naar Addis Abeba – en vond Amys moeder! Zij was wanhopig, maar koesterde de hoop ooit weer iets van haar dochters te horen. Dit persoonlijke contact liet zien wat officiële dossiers verhulden: Amy was helemaal geen wees. Ze had een levende moeder, een liefdevolle familie, en herinneringen aan een thuis – een thuis dat haar op papier was afgenomen.
Zwakke wetten tegenover sterke belangen
In landen in het mondiale zuiden bestaat vaak een zwakke vorm van adoptie: de biologische ouders behouden hun rechten en beschouwen adoptie als tijdelijke hulp. Maar zodra een kind het geboorteland verlaat, wordt het in westerse landen een ‘sterke’ adoptie waarbij alle familiebanden juridisch worden doorgesneden. Dáár begint het mechanisme van kinderhandel.
Bemiddelingsbureaus beloven families zorg, onderwijs en regelmatige updates. In werkelijkheid verdwijnt elk spoor – vaak voorgoed.
Ethiopië werd begin jaren 2000 een hotspot voor internationale adopties. Europese en Amerikaanse bureaus openden vestigingen, terwijl zogenaamde “scouts” in afgelegen dorpen op zoek gingen naar kinderen die in het Westen in trek waren. Veel ouders ondertekenden documenten die ze niet eens konden lezen. De vraag vanuit rijke industrielanden groeide sneller dan enige mogelijkheid tot serieuze controle. Toen Saietz in Kopenhagen alarmerende artikelen publiceerde en de documentaire Mercy Mercy soortgelijke misstanden onthulde, begon het systeem te wankelen. Denemarken stopte uiteindelijk alle adopties uit Ethiopië, later ook uit Nigeria. Maar de winstdruk was zo hoog dat sommige bemiddelaars simpelweg naar andere landen uitweken.
Humanitair gezicht, winstgedreven praktijk
Dorrit Saietz laat zien hoe het goedbedoelde mantra “We willen kinderen helpen” kon verworden tot een verdienmodel. Een buitenlandse adoptie kost adoptieouders afhankelijk van het land tot wel € 40.000. Een groot deel daarvan gaat naar beoordelaars, advocaten, tolken en bemiddelingsbureaus die van deze vergoedingen afhankelijk zijn.
Achter de sluier van barmhartigheid schuilen dus echte economische belangen. Intussen betalen de echte slachtoffers – kinderen zoals Amy uit Ethiopië – een onmetelijke prijs: het verlies van hun cultuur, hun identiteit, en vaak zelfs van hun familie.
Hervormingen en hun grenzen
In Scandinavië leidde het debat tot strengere controles. Maar zelfs daar werden afgesloten dossiers zelden heropend. Wereldwijd ontbreken juridische instrumenten om achteraf opheldering of schadevergoeding af te dwingen. De getroffen kinderen strijden vaak zonder institutionele steun voor hun rechten. Enkele adoptieouders die van het schandaal hoorden, durfden het aan om naar de wortels van hun kinderen te zoeken. De meerderheid bleef echter passief – vaak uit angst voor bureaucratische obstakels of mogelijke onrust binnen het gezin.
Wat betekent dit voor toekomstige adopties?
Saietz pleit niet voor een algemeen verbod, noch voor naïviteit. Zij vraagt om een paradigmaverschuiving:
Adoptie moet altijd het laatste redmiddel zijn, als álle familiegerichte en regionale opties aantoonbaar zijn uitgeput.
Daarnaast moeten overheidsinstanties, en niet particuliere bureaus, alle kosten dragen – om financiële prikkels uit te sluiten.
Zolang er geld mee gemoeid is, blijft het risico bestaan dat kinderen handelswaar worden en ouderlijke nood wordt uitgebuit voor een markt die zich humanitair noemt.
Dorrit Saietz nodigt u uit om stil te staan en vragen te stellen:
- Is het kind werkelijk wees?
- Zijn alle lokale hulpopties onderzocht?
- Zou uw steun niet beter kunnen bestaan uit het versterken van families in het land van herkomst, in plaats van een kind te ontwortelen?
Wie écht wil helpen, vindt talloze alternatieven: van sponsorprogramma’s en onderwijsfondsen tot projecten die moeders economisch onafhankelijk maken. Vaak zijn betrekkelijk bescheiden middelen al voldoende om kinderen in hun vertrouwde omgeving een toekomst te bieden.
Onze missie bij Jim Humble Verlag
Met de Duitse eerste uitgave van “De adoptiehandel – Weggerukt van hun ouders, als wees verkocht” willen we het taboe doorbreken en een broodnodige discussie op gang brengen.
Het boek is geen aanklacht tegen adoptieouders, maar een oproep aan politiek, autoriteiten en de samenleving om het welzijn van het kind boven economische belangen te plaatsen. Het is ook een wake-up call aan ons allemaal om verantwoord te handelen wanneer we willen helpen.
In dit verband is het belangrijk het werk van Arun Dohle en Roelie Post te benoemen. Beiden hebben zich jarenlang met grote persoonlijke inzet ingezet om misstanden binnen het internationale adoptiesysteem aan het licht te brengen.
Arun Dohle, zelf geboren in India en als kind geadopteerd, is medeoprichter van de organisatie Against Child Trafficking (ACT), die talrijke illegale adoptiepraktijken heeft gedocumenteerd, onder andere in Ethiopië en India. Via de door hem opgerichte Adoptee Rights Council (adopteerightscouncil.org) helpt hij vandaag volwassen geadopteerden om hun biologische families terug te vinden.
Roelie Post, voormalig EU-ambtenaar, stuitte tijdens haar onderzoek op een waar wespennest: in haar boek “Romania – For Export Only” onthulde zij het systematische misbruik van internationale adopties uit Roemenië – wat op fel verzet stuitte van politieke en economische belangengroepen.
Door het werk en de inzet van Dohle en Post werden wij voor het eerst attent op de onderzoeksresultaten van de Deense journaliste Dorrit Saietz en op de achtergrond van het huidige adoptieschandaal. Hun onvermoeibare werk heeft er in hoge mate toe bijgedragen dat dit onderwerp vandaag niet langer verzwegen kan worden. Zij leveren een onmisbare bijdrage aan de verwerking en hervorming van het internationale adoptiesysteem en aan de bescherming van de getroffen kinderen en families.
Een blik vooruit
Adoptie kan een daad van liefde zijn – wanneer zorgvuldigheid, transparantie en het respecteren van familiebanden centraal staan. Momenteel echter laat de balans te veel gebroken levens zien. Door informatie te delen en misstanden te benoemen, versterken we degenen die anders geen stem zouden hebben.
Amy en ontelbare andere kinderen leren ons dat echte hulp niet betekent iemand zijn wortels te ontnemen, maar juist perspectieven in hun eigen omgeving te bieden.
Laten we er samen voor zorgen dat de toekomst van adopties wordt gedragen door empathie en verantwoordelijkheid – en niet door winstgedreven vraag.
Wij nodigen u uit om het boek van Dorrit Saietz te lezen, het onderwerp te delen en actief bij te dragen aan structurele veranderingen.
|
